Europejskie Forum Radiowe w Krakowie
Na zaproszenie Polskiego Radia przybyli do Polski szefowie największych mediów publicznych z całej Europy oraz przedstawiciele Europejskiej Unii Nadawców (EBU), WorldDAB, a także reprezentanci przemysłu motoryzacyjnego. Konferencja poświęcona była technologicznej przyszłości radia i zaprocentowała gorącą i owocną dyskusją. Wśród prelegentów byli m.in. Helen Boaden - Dyrektor Radia BBC, jej zastępca Graham Ellis, Willi Steul - dyrektor generalny Deutschlandradio, Miklos Vaszily - dyrektor generalny węgierskiej publicznej telewizji i radia MTVA, Rene Zavoral - dyrektor generalny Czeskiego Radia i Graham Dixon - Dyrektor Radia w EBU. List do uczestników konferencji skierowała Premier Beata Szydło.
Rozpoczynając sesje prelekcji Prezes Polskiego Radia, dr Barbara Stanisławczyk zwróciła uwagę na kluczowe problemy związane z cyfryzacją radia w Polsce, którymi są brak strategii narodowej w tym zakresie, brak strategii europejskiej, niechęć rozgłośni komercyjnych do cyfrowej emisji sygnału i wysokie koszty simulcastingu (jednoczesnego nadawania sygnału cyfrowego i analogowego – DAB+ i FM). Prezes Polskiego Radia przypomniała, że nie zamierza wycofywać się pochopnie z procesu cyfryzacji i niszczyć tego, co do tej pory zostało osiągnięte. – Spotkaliśmy się dzisiaj po to, by wspólnie poszukać najlepszego rozwiązania i jeśli znajdziemy jakiś kompromis, porozumienie, będę szczęśliwa – powiedziała Barbara Stanisławczyk. – Potrzebujemy również wsparcia ze strony przemysłu motoryzacyjnego. Ogromna część odbiorców słucha radia w samochodzie. Dlaczego producenci samochodów sprzedawanych w Polsce nie chcą w nich instalować odbiorników DAB+? – pytała.
Helen Boaden, dyrektor generalna BBC zwróciła uwagę, że w Wielkiej Brytania istnieje porozumienie nadawców publicznych, prywatnych i rządu w sprawie DAB+. Przedstawiła sytuację na wyspach, gdzie proces cyfryzacji radia trwa od 20 lat i obecnie 45% słuchaczy słucha radia cyfrowego, a 85% samochodów posiada radioodbiorniki DAB+. Wśród najważniejszych wyzwań stojących przez radiofonią w Wielkiej Brytanii wskazała rozwój radia hybrydowego (łączącego emisję naziemną, FM i/lub DAB+ z emisją w Internecie), dedykowanego szczególnie na telefony komórkowe. – Kluczowym zagadnieniem, nad którego rozwojem obecnie prowadzone są w naszym kraju prace, jest polepszenie jakości sygnału przy jednoczesnym zmniejszaniu pobierania danych i co za tym idzie kosztów związanych z korzystaniem z telefonu komórkowego – powiedziała Boaden.
Sytuację w Niemczech przedstawił dr Willi Steul, dyrektor generalny Deutschlandradio. Wyraził przekonanie, że przyszłość będzie należała do radia hybrydowego i podkreślił, że kluczowe problemy, o których mówiła Prezes Stanisławczyk w kontekście Polski, są te same w całej Europie – z wyjątkiem krajów bardzo zaawansowanych we wdrażaniu technologii DAB+ – Szwajcarii, Norwegii, Wielkiej Brytanii. – Co zatem robić, by się z tymi problemami mierzyć? Prosić o poparcie polityków, prosić producentów samochodów o instalowanie odbiorników DAB+, a przede wszystkim budować koalicję na przekonaniu, że radio cyfrowe jest potrzebne – mówił Willi Steul. – Jestem przekonany, że Deutschlandradio wyłączy w końcu FM i przełączy się na nadawanie cyfrowe. Radio przetrwa, radio będzie cyfrowe, radio będzie hybrydowe! – zakończył stanowczo Steul. 2
Cyfryzacja na Węgrzech to bliżej niesprecyzowana przyszłość, a kluczem do tego, żeby się powiodła będzie zawartość programu. Od takich wniosków rozpoczął swoje wystąpienie Miklós Vaszily – dyrektor generalny publicznej węgierskiej telewizji i radia MTVA. Na Węgrzech praktycznie nie mówi się o cyfryzacji, ludzie nic nie wiedzą o DAB+. Rząd zorganizował przetarg na częstotliwości cyfrowe, ale wygrała go stacja radiowa, która nie uruchomiła emisji, a zablokowała na kilka lat częstotliwości. Natomiast rośnie w siłę radio internetowe. Jest bardzo popularne wśród młodzieży i aktywne w mediach społecznościowych. – Polska jest dla Węgrów znakomitym przykładem. Będziemy się uważnie przyglądać waszemu procesowi cyfryzacji i chętnie skopiujemy najlepsze rozwiązania – stwierdził Miklós Vaszily.
Dwa kraje chcą wykorzystać technologię DAB+, by dotrzeć do szerszej grupy słuchaczy, bowiem radio cyfrowe może na jednej częstotliwości nadawać większą liczbę programów. Mołdawia reprezentowana przez Veaceslava Gheorghiscenco, dyrektora radia w Teleradio Moldova przygląda się na razie temu, co się dzieje w Europie z cyfryzacją radia, natomiast Radio Watykańskie eksperymentuje z różnymi technologiami cyfrowymi i chce wykorzystać DAB+ do umożliwienia odbioru swojego programu w całych Włoszech, o czym przekonywał Paolo Lazzarini, dyrektor techniczny Radia Vaticana.
Rene Wehrlin, specjalista ds. cyfryzacji z BAKOM – szwajcarskiego regulatora rynku radiowo-telewizyjnego zaprezentował dane dotyczące radia cyfrowego w Szwajcarii, gdzie DAB+ jest obecny od 7 lat. Istnieje szerokie porozumienie nadawców publicznych, prywatnych, regulatora i przemysłu motoryzacyjnego. Szwajcarzy wdrożyli strategię, która zakłada subsydiowanie do roku 2020 aż 80% kosztów, jakie ponoszą rozgłośnie radiowe w związku z przenoszeniem swojej emisji do DAB+. Przez kolejne 4 lata do roku 2024 to wparcie zostanie wycofane. W Szwajcarii panuje przekonanie, że pozostanie przy analogowej emisji sygnału radiowego spowoduje odejście słuchaczy i jest to jeden z powodów, dla których rozgłośnie chętnie się cyfryzują. Szwajcarzy zdecydowali również, że wszystkie tunele drogowe, dłuższe niż 300 m będą wyposażone w nadajniki DAB+.
Rene Zavoral, dyrektor generalny Czeskiego Radia stwierdził, że w Czechach FM jest nadal główną platformą radiową i pozostanie nią w najbliższej przyszłości, mimo, że Czeskie Radio nadaje w DAB+ już od 10 lat. – Rozwój DAB+ jest jednym z priorytetów naszego radia. Widzimy też ogromny potencjał w radiu hybrydowym. Moim zdaniem to przyszłość radia, szczególnie biorąc pod uwagę ludzi młodych i ich nawyki związane z korzystaniem z Internetu – powiedział Rene Zavoral. Podkreślił, że dla Czechów bardzo ważna jest dyskusja na poziomie europejskim. W kraju jakiekolwiek rozmowy o strategii narodowej dla radia cyfrowego zostały odsunięte do roku 2021.
Przedstawiciel przemysłu motoryzacyjnego dr Michal Simunek reprezentujący firmę dostarczającą odbiorniki DAB+ producentom samochodów przekonywał, że liczba samochodów z zainstalowanym radiem cyfrowym stale rośnie. Zaczynają się również prace nad rozwojem radia hybrydowego, które będzie można instalować w samochodach. Taki radioodbiornik będzie odbierał zarówno sygnał analogowy (FM), jak i cyfrowy (DAB+) oraz radio online (Internet).
Prezes pozarządowej organizacji WorldDAB+, Patrick Hannon powiedział, że kluczem do sukcesu w rozwoju platformy DAB+ w całej Europie jest określona wizja polityczna i współpraca z przemysłem. Przekonywał, że na poziomie europejskim potrzebne są regulacje prawne, które zachęciłyby prywatnych nadawców do przenoszenia emisji do DAB+, a producentów sprzętu audio do produkowania odbiorników zdolnych odbierać zarówno FM, jak i DAB+.
Z kolei Graham Dixon, dyrektor radia w EBU (Europejska Unia Nadawców), niejako w opozycji do poprzednich prelegentów, wskazywał na słabości radia internetowego i przekonywał, że przyszłość radia jest w cyfryzacji.
Forum zakończyła otwarta dyskusja, w której wzięli udział wszyscy paneliści oraz zgromadzona publiczność. Graham Elliot, wicedyrektor BBC zauważył dużą różnicę między tym, co mówili przedstawiciele Polski, Czech i Węgier, a tym co opisywali przedstawiciele Wielkiej Brytanii, Niemiec i Szwajcarii. Podkreślił, że konieczne są działania na poziomie narodowym, strategia, regulacje, współdziałanie nadawców publicznych, prywatnych i rządu. Bez tego ogólnonarodowego porozumienia nie ma szans na rozwój DAB+. Na pytanie z sali, czy nie należy się obawiać postępu technicznego, który spowoduje taki rozwój cyfrowych metod nadawania, że system DAB+ okaże się przestarzały, paneliści zgodnie odpowiadali, że decyzje należy podejmować tu i teraz. Przesunięcie decyzji nawet o 10 lat spowoduje taki sam dylemat za 10 lat. Prezes Barbara Stanisławczyk odpowiadając na kolejne pytania z sali mówiła, że po to zaprosiła swoich kolegów z Europy, by zapytać o najlepszą drogę rozwoju dla radia, które jako medium publiczne zarządza publicznymi pieniędzmi i nie może pozwolić na ich marnotrawstwo. Potwierdziła, że nie zamierza się wycofywać z cyfryzacji, ale musi mieć pewność, że Polskie Radio będzie się rozwijało w sposób racjonalny. – Zgadzam się z Willim, że promocja DAB+ powinna mieć miejsce dopiero w momencie, gdy będziemy mieli prawie 100% pokrycia kraju sygnałem cyfrowym, ale muszę podkreślić, że bardzo ważne jest by rozmawiać tym wcześniej. Szczególnie w Polsce, gdzie świadomość istnienia DAB+ jest bardzo niska. Wierzę, że nasze spotkanie posłuży rozpoczęciu takiej debaty, która przełoży się na wzrost świadomości w społeczeństwie na temat radia cyfrowego – mówiła prezes Stanisławczyk. Podsumowując dyskusję i całą konferencję, Helen Boaden zauważyła, że z jednym można się zgodzić – sytuacja finansowa kraju, sytuacja finansowa rozgłośni i wola polityczna, to kluczowe czynniki wpływające na rozwój radia cyfrowego. Dziękując wszystkim uczestnikom na zakończenie konferencji, dr Barbara Stanisławczyk wyraziła przekonanie, że został uczyniony pierwszy krok w dyskusji na temat przyszłości radia w Europie i w przygotowaniu społeczeństwa na wdrożenie nowej technologii.
