Archiwum

Uważać na gesty

Narodowcy, którzy powiesili na szubienicach podobizny europosłów Platformy, dopuścili się zachowania nieakceptowalnego. I nie usprawiedliwia ich fakt, że jest to element prowadzonej również przez drugą stronę polskiego konfliktu eskalacji symboli. Bo przekroczyli kolejną granicę.

Jednak tak naprawdę mam do nich pretensję o coś trochę innego. Kiedyś w Polsce naprawdę wieszano zdrajców. Tylko że były to czasy, gdy prawdziwa była i zdrada, i walka o wolność. Dziś sytuacja jest zupełnie inna, zachowania aktorów obecnej polskiej polityki nie sposób na poważnie postrzegać w kategoriach z powstania kościuszkowskiego. A akty takie jak ten, którego dopuścili się narodowcy, sugerują co innego. Przez co tumanią współobywateli i utrudniają im zrozumienie współczesności.

Zarazem warto zachować miarę w ocenie. To nie było wezwanie do zabijania, tylko, jako się rzekło, symbol. W polskiej polityce istnieje tradycja retorycznej przesady. Kiedy za AWS na pochodzie pierwszomajowym eseldowcy śpiewali „Buzek, ty zmoro, skończysz jak Aldo Moro”, ani nie życzyli przecież premierowi, żeby został zastrzelony, ani nikt nie odbierał tego jako wezwania do morderstwa. Tylko że… od tego czasu poziom nienawiści między Polakami wzrósł stukrotnie, a wraz z nim prawdopodobieństwo, że symboliczna przesada pociągnie kogoś do realnego działania.

Dlatego trendsetterzy powinni uważać na swoje gesty.

Piotr Skwieciński

Śmiech czasem zabija

Klęska Ryszarda Petru przypomina nam starą prawdę, często lekceważoną: uprawianie polityki jest czymś jakościowo innym od jej obserwowania, nawet z bliska, czy komentowania. Sukcesy w innych sferach, np. w biznesie czy nauce, nie są żadną gwarancją powodzenia w tej najtrudniejszej ze sztuk.

Polityka wymaga bowiem działania na wielu poziomach równocześnie, uwzględniania bardzo wielu kontekstów zdarzeń, wreszcie dostrzegania procesów społecznych, i to także tych niewidocznych gołym okiem. Polityka to również wyjątkowo silne przeciążenia. Zwłaszcza bardzo szybkie awanse – a takiego doświadczył Petru – grożą wypadnięciem z torów, utratą równowagi, zwykłym zagubieniem się. Niebezpieczeństwo wzrasta gwałtownie, gdy praktykant nie wykazuje się pokorą ani rozwagą; gdy zbyt szybko nabywa złudnego poczucia panowania nad materią. W tym sensie polityczny los założyciela Nowoczesnej był nie tylko komedią, lecz także tragedią – w tle skryła się hybris, zabójcza pycha.

Jest jednak prawdą, że w polskiej polityce radzili sobie, i wciąż radzą, gracze nawet słabsi niż Petru. Jeśli coś ostatecznie przeważyło szalę jego losu, była to utrata powagi. Do tego nie może dopuścić żaden polityk. Polityk przeżyje nienawiść czy lekceważenie, ale jeśli wzbudza śmiech, to wcześniej czy później polegnie. W polityce chodzi wszak nie o grę, ale o władzę i przywództwo. A to bardzo poważne sprawy, nawet w niepoważnych czasach.

Jacek Karnowski