Archiwum

50. to już raz

Znamy wiele pozytywnych opinii o Polsce i o Polakach, wygłaszanych przez światowej sławy autorytety. Począwszy od papieży, choćby Piusa XII, który w swej pierwszej encyklice powstającej w czasie najazdu niemiecko-sowieckiego na Polskę w 1939 r. pisał o nas i do nas: „Czyż potrzebujemy was zatem zapewniać, że Nasze ojcowskie serce obejmuje miłością pełną współczucia wszystkie Nasze dzieci, a zwłaszcza te, które spotkała krzywda i prześladowania? Narody pogrążone w odmętach wojny są może dopiero u początków boleści, a oto już tysiące rodzin zostały dotknięte przez śmierć, zniszczenie, łzy i nędzę. Krew tysięcy ludzi, nawet tych, którzy nie brali udziału w służbie wojskowej, a jednak zostali zabici, zanosi bolesną skargę, zwłaszcza w Polsce, narodzie tak Nam drogim, tej Polsce, która przez swą niezłomną wierność dla Kościoła i przez wielkie zasługi, jakie zdobyła, broniąc chrześcijańskiej kultury i cywilizacji – o czym historia nigdy nie zapomni – ma prawo do ludzkiego i braterskiego współczucia całej ludzkości. Położywszy swą ufność w Bogarodzicy Dziewicy, »Wspomożycielce Wiernych«, czeka ona upragnionego dnia, w którym, jak tego domagają się zasady sprawiedliwości i prawdziwie trwałego pokoju, wyłoni się wreszcie zmartwychwstała z owego jak gdyby potopu, który się na nią zwalił”.

W tych słowach kryła się także opinia świata o tragedii narodu, który po raz kolejny traci wolność, bo przecież przez ponad sto lat był pozbawiony własnego państwa. Mówił o tej wiedzy na temat polskich XIX-wiecznych, aspiracjach niepodległościowych w 1927 r. inny obcokrajowiec, wielki pisarz brytyjski Gilbert K. Chesterton: „Wiemy od ojców i dziadów naszych o Polsce, której walkom o wolność towarzyszyły ich sympatje, a teraz po wojnie mamy przed sobą jako rzeczywistość polityczną znowu tę samą Polskę, a nie co innego. A więc powtarzam: Polska jest Polską, którą była zawsze, i da Bóg będzie trwalszą niż niejedno, co nasze burzliwe czasy stworzyły”. Polemizował w ten sposób z tymi, którzy uważali, że Polaków można darzyć sympatią jedynie wtedy, gdy cierpią niewolę, bo gdy powstają – sami stają się imperialnymi i zachłannymi zdobywcami, a nadto nieudacznikami.

Brytyjskie elity polityczne, pozostające pod wpływem m.in. niemieckich opinii, uważały, że w Wersalu otrzymaliśmy za dużo zdobyczy terytorialnych, a nadto jeszcze skutecznie wywalczyliśmy granice z bronią w ręku. Opinie cudzoziemców o Polsce i o Polakach to główny temat niniejszego numeru. Warto sięgnąć pamięcią do tych postaci, które darzyły nas szacunkiem i wykazywały wobec nas empatię oraz zrozumienie racji, ale trzeba także pamiętać o tych, którzy – jak płk Claus von Stauffenberg – stawiani są w jednym rzędzie z bohaterami Europy, a dla nas pozostają jedynie antypolskimi gwałcicielami narodu. „Miejscowa ludność to niewiarygodny motłoch, bardzo dużo Żydów i mieszańców. Naród, który aby się dobrze czuć, najwyraźniej potrzebuje bata. Tysiące jeńców przyczynią się na pewno do rozwoju naszego rolnictwa. Niemcy mogą wyciągnąć z tego korzyści, bo oni są pilni, pracowici i niewymagający” – pisał o Polakach w 1939 r., gdy zajeżdżał jako okupant nasze ziemie.

Również współcześnie widzimy – szczególnie po jesiennych wyborach 2015 r. – jak zmienne bywają opinie o Polsce i o Polakach. Czy nadal musimy być oceniani pozytywnie jedynie wtedy, gdy dławi nas niewola? Czy wybicie się na niepodległość musi oznaczać, na zawsze, odrzucenie nas przez światowe elity? Na szczęście i wczoraj, i dziś mamy prawdziwych w świecie przyjaciół; tak jak niegdyś był nim katolicki pisarz Chesterton. Gdy w 1927 r. odwiedził nas, by odebrać należne mu hołdy, mówił, że chrześcijaństwo, jeśli zginie w Europie, to tylko wtedy, gdy wcześniej zginie Polska. Warto zapamiętać i te słowa.

W tle głównego tematu miesiąca obchodzimy jubileusz. Trzymają państwo w ręku 50. numer naszego miesięcznika. Czy sprawia to państwu radość? Nam tak. A wielkie święto przesuwamy na czas, gdy 100. numer pojawi się w kioskach, następnie zaś w państwa domach. Do zobaczenia!

Jan Żaryn