Budapeszt–Warszawa: wspólna sprawa?

Czy Prawo i Sprawiedliwość podąży podobną drogą jak Fidesz na Węgrzech? Czy podobnie rozumie ideę budowy państwa opartego na innych fundamentach niż postkomunistyczne i neoliberalne? Czy przeprowadzi głębokie reformy zmieniające model rozwoju państwa. Reguły, które narzucono nam po roku 1989 – pyta na łamach powyborczego wydania tygodnika „Sieci” Grzegorz Górny.

Grzegorz Górny opisuje, w jaki sposób rządząca na Węgrzech partia i jej przywódca Viktor Orbán przeprowadzili głębokie reformy zmieniające model państwa, które były nie tylko korektami ustrojowymi. Przede wszystkim podstawą jest naród. 

Nigdzie w świecie nowożytnym ustrój demokratyczny nie rozwinął się poza państwami narodowymi, które stwarzają ramy umożliwiające funkcjonowanie tego systemu. Nie ma takiego „demosu”, a więc takiego suwerena jak naród europejski. Każda próba budowania współczesnej władzy ponadnarodowej musi się więc odbywać kosztem demokracji. Broniąc kompetencji państwa narodowego w Unii Europejskiej, Orbán broni zatem podstaw demokracji.

Górny zauważa, że budowanie nowego państwa Węgrów oparte było na konfrontacji demokracji liberalnej z demokracją chrześcijańską. Przywołuje przemówienie Orbana, który wyjaśniał, na czym polegać ma nowy ustrój: 

„Dziś widać wyraźnie, że na Węgrzech powstał nowy i skuteczny model teorii państwa i polityki. To myśmy stworzyli ten model. Stworzyliśmy własne chrześcijańsko-demokratyczne państwo. Możemy wyraźnie zauważyć, że osiągnęliśmy to w dwóch wielkich krokach. Wymagało to podwójnej zmiany systemu. Pierwsza zmiana w 1990 r. skończyła ze światem sowieckim. […] Doprowadziło to do demokracji liberalnej, w której centrum stało liberalne pojmowanie wolności, czyli wolności od czegoś. […] To jednak nie wystarczy. Nie wystarczy powiedzieć, od czego chcemy być wolni. Musimy znaleźć odpowiedź, do czego chcemy być wolni. Do czego chcemy wykorzystać naszą wolność? Jaki świat chcemy zbudować, wykorzystując naszą publiczną wolność? Z tego powodu należało przeprowadzić drugą zmianę systemu w 2010 r. […] Wolność liberalna uczy nas, że wolno wszystko to, co nie narusza wolności drugiego. Natomiast wolność chrześcijańska uczy nas: czego nie chcesz, by tobie uczyniono, tego i ty nie czyń drugiemu. Liberalna wolność oznacza, że społeczeństwo jest tłumem konkurujących z sobą jednostek, utrzymywanym przez rynek, własny interes ekonomiczny i przepisy prawne. Zgodnie z chrześcijańską wolnością świat jest jednak podzielony na narody, narody zaś są kulturowo i historycznie ukształtowanymi wspólnotami osób”.

Publicysta opisuje także na czym polegała „kontrrewolucja kulturalna” na Węgrzech. 

Wybory polityczne, których dokonują społeczeństwa, w dłuższej perspektywie wynikają bowiem z wyborów przedpolitycznych, te zaś z kolei opierają się na fundamentach duchowych i kulturowych. Bez zakorzenienia ideowego i światopoglądowego w społeczeństwie nie ostoi się żaden długotrwały projekt polityczny. Dlatego właśnie kultura stała się dziś głównym polem bitwy o władzę, co widać we wszystkich krajach Zachodu.Mając świadomość toczącej się wojny kulturowej, Orbán postanowił powstrzymać kontynuowany przez lewicę nieprzerwanie od lat „długi marsz przez instytucje”. Przykładem działań podjętych w tym kierunku może być np. ograniczenie wpływów George’a Sorosa czy zakaz studiów gender na węgierskich uczelniach. […] Premier Węgier ma bowiem świadomość, że jeśli chce, aby jego wizja państwa przetrwała, to konieczne są dogłębne reformy, a nie korekta systemu. Programy społeczne jest wprowadzić najłatwiej. Najtrudniej jest przeprowadzić trwałe zmiany w kulturze, gdzie kluczowe są media, uniwersytety, kino i inne instytucje mające wpływ na kształtowanie świata wartości. Bez tego każde zwycięstwo okaże się kruche – zauważa Grzegorz Górny.

Więcej na ten temat w nowym numerze „Sieci”, dostępnym w sprzedaży od 14 października br., także w formie e-wydania na https://www.wsieciprawdy.pl/aktualne-wydanie-sieci.html.

Zapraszamy też do subskrypcji tygodnika w Sieci Przyjaciół – www.siecprzyjaciol.pl  i oglądania ciekawych audycji telewizji wPolsce.pl