Autorzy 2023 - promocja!

Archiwum

Wydanie nr 5-6/2023 (120-121)

Głos naczelnego

3
Jan Paweł II – święty na dziś Jan Żaryn

Co było, co będzie

6
Co było, co będzie Piotr Mazurek

W cieniu dyskusji o niemieckich reparacjach. Sowiecka okupacja Polski (1939-1941)

10
Brunatno-czerwony sojusz Przemysław Waingertner

Felietony

9
Fenomen Bożego Miłosierdzia Grzegorz Górny
17
Silva Rerum Andrzej Skwarczyński
43
Reformy Kościoła w Polsce w początkach XIII w. Marek Barański
61
1966 – powstanie buddyjskie w Da Nang Paweł Skibiński
73
Astroidol Gabriela Sierocińska-Dec
83
Sędzia numer jeden Antoni Dudek
83
Imieniny w Taszkiencie Ryszard Czarnecki
86
Kryzys bydgoski. Perspektywa szczecińska Artur Kubaj
88
Czy Polska przestanie być katolicka? Marek Jurek

Temat miesiąca

12
Jak Wołodyjowski z Bohunem Andrzej Jędral
14
Skansen na wyciągnięcie ręki Magdalena Kamińska, Andrzej Lubański

Wehikuł czasu

18
Maj, czerwiec Michał Komuda

Skarby AGAD

22
Mikołaj Kopernik Jacek Krochmal

AAN

24
Akcja na więzienie w Pińsku Rafał Kierzkowski

Dusza kontusza

26
Dawid Hilchen – obywatel Rygi, Inflant i Rzeczypospolitej Henryk Litwin

IPN

30
Historia w czasach popkultury Praca Zbiorowa

Wywiad

38
Szlakami wystawy IPN - rRozmowa z Agnieszką Jędrzak, dyrektor Biura Współpracy Międzynarodowej IPN Rafał Leśkiewicz

Ziemiaństwo

40
Dwór w Samoklęskach, karty i literatura Jarosław Kossakowski

Dawno temu

44
Szabla polska – symbol polskiego oręża Bartosz Staręgowski

Zdarzyło się

48
Generał Marian Langiewicz Piotr Świątecki
51
Siatka wywiadowcza majora Andrzeja „Gardy” Czaykowskiego Tomasz Krok
53
Ksiądz Anatol Boczek – zdrajca Kościoła i zdegenerowany kapłan Rafał Łatka
56
Wrażliwe oblicze Witolda Pileckiego Jarosław Wróblewski
58
Dwa portrety Rotmistrza Maciej Kędziorek

Prasport

62
Sławna bitwa na zakończenie Wyścigu (Nie)Pokoju Grzegorz Majchrzak

Historia muzyki

68
Polski rock lat 80. Gabriela Sierocińska�Dec

Pełna kultura

70
Modna patriotka Maria Molenda
74
„Nasz brat Nazon”. Moc tradycji antyku w kulturze polskiej Jerzy Miziołek
78
Zapominane archiwum emigracji narodowej Karolina Siewak, IDMN
80
W kręgu Klio Rafał Łatka
82
Łatki na Klio. Z dr. hab. Wojciechem Kucharskim rozmawia Rafał Łatka

Diabeł nie mógł

90
Pani na Rymanowie Joanna Puchalska

Szlachetne zdrowie

92
Chłodna rozkosz Krzysztof Żaryn

Czym strzelać

94
Lublin R–XIII – samolot dla piechura Kacper Grochocki

Z fototeki IPN

95
„Nawet się nie domyślasz…” Jacek Słoma
96
Historia okładki Michał Korsun

NAC prezentuje

98
Praktyczna Pani, Praktyczny Pan Łukasz Karolewski

Ze zbiorów MPW

99
Co widzieli Sowieci? Rafał Brodacki
okładka
 
 

Jan Paweł II – święty na dziś

W grudniu 1983 r. włoscy śledczy zostawili Ali Agcę „sam na sam w celi z bułgarskim sędzią Stefanem Markowem Petkowem, w istocie funkcjonariuszem bezpieki, który z ramienia władz bułgarskich miał go przesłuchiwać” – mówił w jednym z wywiadów dr Andrzej Grajewski, współautor książki opisującej przebieg i kulisy zamachu na Jana Pawła II z 13 maja 1981 r. „Dopuszczenie do Agcy osoby niesprawdzonej było skandalem – włoski sędzia prowadzący śledztwo, Ilario Martella, poszedł w tym czasie na kawę z drugim bułgarskim śledczym, Jordanem Ormankowem, także funkcjonariuszem bezpieki. Okazało się, że Petkow znał turecki, a Agca twierdził, że był wtedy przez niego zastraszany. Bułgar miał mu powiedzieć, że jeżeli nie przestanie zeznawać, to zginie nie tylko on, lecz także cała jego rodzina. Nie możemy zweryfikować tej informacji, ponieważ jest to słowo przeciwko słowu. Petkow wszystkiemu zaprzeczył […]”. Do tego jednak czasu, czyli do grudnia 1983 r., zeznania tureckiego terrorysty, który siedział w więzieniu, były spójne. Szczególnie ciekawie brzmiał fragment, o którym dalej pisał dr Grajewski: „Agca w trakcie wyjaśnień składanych przed włoskim sędzią Ilariem Martellą szczegółowo opisywał, w jakich okolicznościach wiosną 1980 r. dotarł do Teheranu, gdzie spotkał się z działającym pod przykryciem sowieckiego dyplomaty funkcjonariuszem wywiadu KGB, mjr. Władimirem Kuziczkinem”. Niestety, nigdy nie doszło do przesłuchania „dyplomaty”, mimo że zbiegł on z sowieckiego raju na Zachód. Z tego co dziś wiemy, już jesienią 1979 r. – pod wpływem pierwszej pielgrzymki papieża Polaka do ojczyzny – w Moskwie zadecydowano, aby wobec Jana Pawła II zastosować wszelkie środki oddziaływania, by przestał szkodzić interesom bloku państw komunistycznych. Pod tą eufemistyczną dyspozycją kryła się de facto zgoda na przygotowanie do zabójstwa Ojca Świętego. Stało się to inspiracją do bezpośrednich przygotowań nadzorowanych przez sowieckie służby wywiadowcze przy użyciu bułgarskich oficerów i ich tajnych współpracowników, w tym tych rezydujących we Włoszech. To oni wraz z grupą tureckich zamachowców mieli być obecni 13 maja 1981 r. na placu przed bazyliką św. Piotra, a po udanym – jak sądzili – zamachu mieli odwieźć terrorystów samochodem bodaj do Zurychu w Szwajcarii, gdzie w jednym z banków czekały na nich „zasłużone” pieniądze.

Pytanie, dlaczego Sowieci aż tak obawiali się papieża Polaka, jest jak najbardziej zasadne, ale i odpowiedź na nie oczywista. Od początku planowanej w czerwcu 1979 r. wizyty Jana Pawła II w ojczyźnie Moskwa próbowała mobilizować ekipę Edwarda Gierka, by powstrzymała Ojca Świętego przed przyjazdem do Polski. Wkrótce po wyjeździe papieża do Rzymu, już w sierpniu 1979 r., prymas Polski notował wrażenia z pielgrzymki, pisząc m.in.: „Dostrzega się zaniepokojenie w ZSRR nt. wzrostu nadziei na wolność religijną na Litwie, Łotwie, Estonii, Białorusi i Ukrainie. […] Papież staje się »niebezpieczny« dla bloku”.

Jeśli chcemy znaleźć odpowiedź na pytanie, kto najmocniej przyczynił się do obalenia komunizmu w świecie, w tym w Europie Środkowo-Wschodniej, to odpowiedź jest jedna: Jan Paweł II, papież wywodzący się z narodu polskiego, z Kościoła, który bronił swego narodu przed nikczemnikami, zaborcami, okupantami, ateistami opanowanymi przez antyludzką ideologię marksistowską. Komunizm nie jest jedyną doktryną przeciwną człowiekowi. Św. Jan Paweł II jeszcze nieraz pokona kolejnych wrogów Polski, o ile sami będziemy o nim pamiętać. I do niego się modlić.

Jan Żaryn, redaktor naczelny

 

Jak Wołodyjowski z Bohunem

20.04.2023

„W starobabickim parku, nieopodal kościoła parafialnego, możemy od kilku lat podziwiać pomnik upamiętniający związek pojedynku Wołodyjowskiego i Bohuna z gminą Stare Babice” – pisze Andrzej Jędral.

Czytaj więcej

Szabla polska – symbol polskiego oręża

20.04.2023

„Broń może być nie tylko przedmiotem o przeznaczeniu bojowym, który ma służyć do walki i w konsekwencji zadawać śmierć, lecz także w niektórych przypadkach może stanowić symbol silnie związany z kulturą” – pisze Bartosz Staręgowski.

Czytaj więcej

Modna patriotka

20.04.2023

Nikt nie zaprzecza, że „kobieta zmienną jest”, co najlepiej widać w damskiej modzie - Maria Molenda opowiadając o Polkach z czasów Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego i ich garderobie.

Czytaj więcej
 

Zaloguj się, by uzyskać dostęp do unikatowych treści oraz cotygodniowego newslettera z informacjami na temat najnowszego wydania

Zarejestruj się | Zapomniałem hasła