Współpraca ponad konkurencją

Więcej niż branżowe stowarzyszenie, mniej niż konsorcjum – tak można w skrócie określić istotę klastra, czyli organizacji, w której konkurujące z sobą firmy współpracują dla wspólnych korzyści

Współpraca firm działających w podobnych lub uzupełniających się branżach to nic nowego. Wieloletnią tradycję mają stowarzyszenia, izby, zrzeszenia i inne formy organizacji, które stwarzały taką możliwość.

Ich zadaniem jest jednak głównie reprezentacja interesów członków na forum publicznym, szczególnie w odniesieniu do stanowionych przepisów prawa. Praktyka pokazuje tymczasem, że współpraca między konkurującymi z sobą na co dzień firmami może być znacznie szersza. Tak narodziła się idea klastrów, która w Polsce coraz bardziej zyskuje na popularności. Wiele klastrów powstało w ostatnich latach dzięki Funduszom Europejskim. Korzystając na bieżąco z tych środków, mogą też oferować im szeroką gamę usług.

Wachlarz usług

Nie ma jednej recepty na dobry klaster ani listy usług, jakie powinien zaoferować swoim członkom. Najczęściej wymieniane są wspólne działania promocyjne. Dla większości małych firm samodzielny udział w targach czy kampania reklamowa to bardzo duży wydatek, na który trudno sobie pozwolić. Wspólne stoiska, przejazdy czy promocja w mediach pozwalają znacznie obniżyć koszty. W niektórych klastrach firmy obniżają też swoje koszty poprzez wspólną organizację dystrybucji produktów oraz  zamówień.

Członkowie klastrów często współpracują też przy tworzeniu nowych, innowacyjnych produktów i usług. Wspólnie starają się również o dofinansowanie projektów, m.in. z unijnych dotacji. Klastry z branż reprezentujących zaawansowane technologie często nawet współpracują na tak newralgicznym pod względem konkurencyjności polu, jakim jest budowanie bazy specjalistów. Jak pokazuje praktyka, największe sukcesy odnoszą te organizacje, które powstały jako inicjatywa oddolna, wynikająca z konkretnych potrzeb.

Wsparcie finansowe

Klastry mogą się starać o dofinansowanie unijne z programu krajowego Inteligentny Rozwój, programów regionalnych oraz z programu Polska Wschodnia, obejmującego województwa: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie. Środki z dotacji mogą przeznaczać zarówno na podstawową działalność, jak i projekty realizowane dla i przez członków.

Inteligentny Rozwój wesprze tzw. krajowe klastry kluczowe w działaniach na rzecz umiędzynarodowienia, takich jak tworzenie sieci kontaktów, wymianę wiedzy z partnerami zagranicznymi, współpracę międzynarodową. Koordynatorzy klastrów kluczowych mogą też uzyskać wsparcie na przyciągnięcie nowych członków. Nabór wniosków właśnie jest prowadzony przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Podobne wsparcie przewiduje program Polska Wschodnia. Nowością będzie tu realizacja ponadregionalnych projektów badawczo-rozwojowych przez podmioty należące do klastrów. Z kolei programy regionalne oferują dotacje na inicjowanie różnych przedsięwzięć dla swoich członków i budowanie wspólnych strategii działania. Jako dodatkową formę wsparcia przewiduje się także preferencje dla projektów pochodzących z klastrów kluczowych przy ubieganiu się o inne formy wsparcia z Funduszy Europejskich.

Monika Niewinowska

W PIGUŁCE

Geograficzne skupisko wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji w poszczególnych dziedzinach, jednocześnie współdziałających i konkurujących z sobą.

Obecnie w całej Polsce działa 130 klastrów. Skupiają blisko 6 tys. podmiotów, z czego przedsiębiorstwa stanowią 78 proc. Pozostali członkowie to m.in. jednostki badawcze, uczelnie, firmy doradcze itp.

Więcej informacji na stronach internetowych:

https://mapaklastrow.pi.gov.pl/Klastry2/index.html

www.FunduszeEuropejskie.gov.pl

oraz w Punktach Informacyjnych Funduszy Europejskich