Energia z dofinansowaniem
Energia nas kosztuje. I to słono. Są dwa sposoby, aby to zmienić: korzystać z niej bardziej wydajnie i produkować ją taniej. Część inwestycji niezbędnych do uzyskania tych celów współfinansuje Unia Europejska.
Duże zużycie energii to problem całego świata, w tym Unii Europejskiej. I nie chodzi tu tylko o wysokie rachunki za prąd czy ogrzewanie. Produkcja energii na tak ogromną skalę negatywnie odbija się na klimacie i środowisku naturalnym oraz naszym zdrowiu. Koszty skutków wdychania zanieczyszczonego powietrza, zjadania żywności pochodzącej z zanieczyszczonych upraw oraz hodowli, a także życia w coraz cieplejszym klimacie zostały oszacowane w raporcie Europejskiej Agencji Środowiska (EEA). Eksperci wzięli pod lupę 14 tys. 325 zakładów przemysłowych w Unii Europejskiej, Szwajcarii i Norwegii. Okazuje się, że w latach 2008–2012 koszty zdrowotne generowanych przez nie zanieczyszczeń wyniosły od 329 mld euro do przeszło 1 bln euro, z czego Polska zapłaciła 45–135 mld euro.
Poprawa tej sytuacji wymaga inwestycji – zarówno w przedsiębiorstwach produkujących energię, zapewniających jej przesył, jak i u ostatecznych odbiorców. Dzięki dotacjom i pożyczkom z Funduszy Europejskich są one łatwiejsze do przeprowadzenia. Środki są zarezerwowane w programie krajowym Infrastruktura i Środowisko oraz w programach regionalnych. W zależności od programu i rodzaju działania dofinansowanie może sięgać nawet 70 proc.
Koniec marnotrawstwa
Z analiz wynika, że Europa marnotrawi co najmniej 20 proc. zużywanej energii. Dlatego z końcem 2006 r. Unia zobowiązała się do ograniczenia jej zużycia właśnie o jedną piątą w stosunku do prognozy na rok 2020. Dla osiągnięcia tego ambitnego celu podejmowanych jest wiele działań w zakresie szeroko rozumianej efektywności energetycznej, współfinansowanych z Funduszy Europejskich. Obowiązkowym warunkiem poprzedzającym realizację tego typu projektów jest przeprowadzenie audytów energetycznych. Służą one weryfikacji faktycznych oszczędności energii oraz wynikających z nich wymiernych skutków finansowych dla przedsiębiorstwa.
Jednym z działań sprzyjających obniżeniu zużycia energii jest termomodernizacja. Rozumiana jest nie tylko jako samo ocieplenie budynku, lecz także jako wymiana stolarki okiennej, źródła energii i oświetlenia na bardziej wydajne. Z unijnego wsparcia na ten cel mogą korzystać przede wszystkim podmioty dysponujące lub administrujące wielorodzinnymi obiektami mieszkalnymi. Ale nie tylko – dostępne jest ono również dla jednostek publicznych, a w niektórych regionach także przedsiębiorstw. Wsparcie może mieć formę dotacji i/lub pożyczek.
Firmy – zarówno duże, jak i małe czy średnie – mają też szansę na dofinansowanie inwestycji i zmian organizacyjnych, które zmniejszą ich energochłonność. Powinny one służyć redukcji zużycia wody, surowców, materiałów, energii, chłodu, ciepła (w tym odpadowego) i ograniczenia transportu w procesach produkcyjnych, m.in. dzięki zastosowaniu ekoinnowacji i wykorzystaniu nowych źródeł energii. Projekty mogą obejmować przebudowę linii produkcyjnych, wymianę urządzeń oraz instalacji technicznych i oświetlenia budynków, w tym hal produkcyjnych.
Więcej, taniej, lepiej
Energię można nie tylko efektywniej zużywać, lecz i lepiej produkować. W Polsce wiele elektrowni powstało kilkadziesiąt lat temu. Mimo modernizacji część z nich wciąż nie stosuje najnowszych technologii. A są one bardziej wydajne, dzięki czemu można produkować więcej energii za mniejsze pieniądze, a do tego z korzyścią dla jakości powietrza i przyrody. Środki unijne wspierają głównie dwie technologie – kogenerację oraz odnawialne źródła energii. Kogeneracja oznacza jednoczesną produkcję energii elektrycznej i cieplnej. Jest to co najmniej kilkanaście procent tańsze niż wytwarzanie prądu i ciepła osobno. Z kolei odnawialne źródła energii (np. wiatr, słońce, biomasa) są ekologiczne. Przede wszystkim nie zanieczyszczają środowiska.
Dofinansowanie unijne można przeznaczyć na budowę nowych lub zwiększenie mocy istniejących jednostek wytwarzania energii elektrycznej i ciepła. Co ważne, o dofinansowanie mogą wystąpić również firmy spoza sektora energetycznego, na przykład produkcyjne, które chcą zapewnić sobie własne źródło energii. Z takiej dotacji skorzystały m.in. Mlekovita.
Poziom dofinansowania dla tego typu projektów jest wysoki – w wielu przypadkach sięga nawet 85 proc.
Monika Niewinowska, AL.
Ważne informacje
Programy, w których jest wsparcie na projekty w obszarze energetyki i efektywności energetycznej:
- Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko, Oś priorytetowa I Zmniejszenie emisyjności gospodarki, www.pois.gov.pl
- Programy regionalne województw – serwisy dostępne poprzez www.funduszeeuropejskie.gov.pl
Główne instytucje udzielające wsparcia:
- Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, www.nfosigw.gov.pl
- Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach, www.wfosigw.katowice.pl
- instytucje wyznaczone w regionach przez marszałków
- Bank Gospodarstwa Krajowego, https://rpo.bgk.pl
Nabory wniosków
Aktualnie na różne projekty związane z energetyką prowadzonych jest 28 naborów wniosków – zarówno w programach regionalnych, jak i w programie krajowym Infrastruktura i Środowisko.
Kolejnych 10 naborów ruszy jeszcze w tym roku lub na początku następnego.
Informacje o naborach wniosków można znaleźć poprzez wyszukiwarkę dostępną na portalu www.FunduszeEuropejskie.gov.pl.
Wchodzi się do niej ze strony głównej poprzez ikonę „Zobacz ogłoszenia o naborach wniosków”. Następnie należy wybrać temat: „Energetyka”. Można też ograniczyć wyniki wyszukiwania do konkretnego województwa.
